TÜSİAD ve Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) tarafından düzenlenen 15. eTürkiye (eTR) Ödülleri Töreni’nde Sağlık Bakanlığı üst üste üçüncü kez iki ödüle birden layık görüldü. COVID-19 pandemisi ile mücadelenin en önemli uygulamaları olan Hayat Eve Sığar (HES) “Kamudan Vatandaşa En İyi Uygulama Ödülü”, Filyasyon ve İzolasyon Takip Sistemi (FİTAS) ise Enocta Özel Ödülü’nü aldı.
TÜSİAD ve Türkiye Bilişim Vakfı tarafından düzenlenen, pandemiden dolayı bu yıl telekonferans yöntemiyle gerçekleştirilen 15. eTürkiye (eTR) Ödülleri’ töreninde kamu kurum ve kuruluşları ve yerel yönetimler başlığı altında 6 ödül, ayrıca bir özel ödül sahiplerini buldu. KamuKuruluşları başlığı altındaki “Kamudan Vatandaşa e-Hizmetler” kategorisinde, Sağlık Bakanlığı daha önce e-Nabız Sistemi ve Engelsiz Sağlık İletişim Merkezi (ESİM) ile aldığı ödüllere yenilerini ekledi.
Pandemi döneminde, güvenli sosyal hayatın en etkin aracı olarak kullanılan Hayat Eve Sığar uygulaması “Kamudan Vatandaşa En İyi Uygulama Ödülü” alırken, pandemi ile mücadelede en aktif görevi üstlenen filyasyon ekiplerinin kullandığı Filyasyon ve İzolasyon Takip Sistemi (FİTAS) Enocta Özel Ödülü’ne layık görüldü.
Törene katılan Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, ödülleri Bilişim Vakfı Genel Müdürü Çağdaş Ergin ve Türkiye Bilişim Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Eczacıbaşı’ndan aldı.
Sağlık Bakan Yardımcısı Dr. Şuayip Birinci, “Ülkemiz adına bu kadar kısa sürede geliştirilen böylesi bir uygulamanın, geldiğimiz teknolojik seviye açısından önemi çok büyük. Sağlık Bakanlığı olarak ülkemiz adına yüksek teknoloji ürünlerini yerli ve milli olarak üretmenin gururunu yaşıyoruz. Bu ödülleri şartlar ne olursa olsun insanımızı şifa olmaktan başka gayesi olmayan, mutfakta bizimle çalışan ekip arkadaşlarımız, sahada çalışan filyasyon ekiplerimiz ve özellikle bu süreçte hastalarımıza şifa dağıtırken hayatını kaybeden sağlık çalışanlarımız adına, kısaca tüm sağlık ailesi adına almak istiyorum” dedi.
Hayat Eve Sığar Uygulaması
Türkiye'de 11 Mart 2020'de ilk Kovid-19 vakasının görülmesinin ardından Sağlık Bakanlığınca hızla hayata geçirilen mücadele yöntemlerinden biri de dijital uygulamalar oldu.
İlk vakanın görülmesinden bir ay sonra 10 Nisan 2020'de kullanıma sunulan Hayat Eve Sığar mobil uygulaması, vatandaşların Covid-19 hakkında bilgilenmesine ve tedbirlerin önemine ilişkin farkındalığın oluşmasına katkı sağladı. Uygulama ile vatandaşlar risk yoğunluğu haritası ile salgının yoğun olduğu bölgeleri gözlemleyebiliyor, geliştirilen akıllı algoritmalar sayesinde, yakınlarının onayları doğrultusunda ailelerini ya da yakınlarını listelerine ekleyebiliyor ve onların da riskli bölgelerden uzak durmalarını sağlayabiliyor. HES uygulaması ile kişi kendisinin gün içerisinde pozitif bir vaka ile temas edip etmediğini uygulama üzerinden bluetooth aracılığıyla görebiliyor. Uygulamadaki Güvenli Alan özelliği sayesinde işyerleri, restoranlar, ulaşım araçları, taksiler, nikah/düğün gibi toplu etkinlikler, kurum ziyaretleri gibi tüm sosyal alanlarda vatandaşlar mekanların sağlık ve kurallara uygunluk bakımından durumunu öğrenebiliyor. Seyahat, kurum ve kuruluş ziyaretleri ve birçok toplu alanda zorunlu hale gelen HES Kodu işlemlerinin tamamı uygulamadan yapılabiliyor. İzolasyon süresi, temaslı kişiler gibi bilgilerin yanısıra aşı kartı da uygulamada yer alıyor. Şu ana kadar 71 milyon kez indirilen Hayat Eve Sığar Uygulamasından 73 milyon kişi tarafından 138 milyon HES Kodu oluşturuldu. 5 milyar 13 milyon kez HES Kodu sorgulandı ve bu sorgulamalarda toplu taşıma kullanan 151 bin riskli kişi tespit edildi. Uygulama üzerinden 318 bin kişi filyasyon ekibi değerlendirme anketi, 265 bin kişi aile hekimi değerlendirme anketi ve 900 bin kişi aşı anketini doldurdu.
Filyasyon ve İzolasyon Takip Sistemi
FİTAS, COVID-19 salgınında, Sağlık Bakanlığı tarafından saha incelemesi ve vakanın bildirimi sonrasında kaynağın ve etkenin belirlenmesine (filyasyon) yönelik çalışmalar yapılması ve temaslılar dâhil koruma ve kontrol önlemlerinin alınması için pandeminin hemen başında, 18 Nisan’da hizmete alındı.
Filyasyon ekipleri 81 ilde, mobil cihazlarla vaka ortaya çıkar çıkmaz tarama yaparak vakaya ve temaslılarına ulaşıp filyasyon işlemini FİTAS uygulaması ile gerçekleştirdi. Saha çalışmalarıyla yayılım önlenirken risk grubundaki kişilerin erken tanı ile tedavisine başlanabildi. Türkiye’de ilk vakanın açıklandığı günden itibaren filyasyon çalışmalarıyla salgın yayılım haritası çıkarıldı.
Yatan hastaların günlük izlemlerine ait yoğun bakım, entübasyon, tedavi gibi izlem bilgilerinin yürütülmesi sağlanırken TÜİK ile ulusal bağışıklık haritasının çıkartılması amacıyla 153 bin kişiyi kapsayan antikor ve PCR testleri yapıldı. Dahası FİTAS üzerinden İçişleri Bakanlığı entegrasyonu ile izolasyon denetimleri için çözümler sağlandı.
Pandemi yönetiminin en önemli ayağı olan filyasyon ve izolasyon süreçlerinin en verimli şekilde gerçekleştirilmesini sağlayan FİTAS uygulaması ile şüpheli temaslının bütün potansiyel temas noktaları (seyahat, ev, işyeri, okul, hastane, ziyaret edilen yerler, HES/HES Kodu kayıtları, toplu ulaşım araçları) hem kişi beyanı hem de ilgili sistemlerin sağladığı verilerle tespit ediliyor ve filyasyon süreci başlatılıyor.
Sistemin sunduğu kapsamlı izolasyon tedbirleri sayesinde her bir pozitif vakanın 2,6 kişiyi enfekte etmesi, bu kişilerin izole edilmesi ile engellendi. Bugüne kadar toplam 67 bin kişiden oluşan 23 binden fazla ekiple yaklaşık 22 milyon filyasyon işlemi yapıldı. 114 bin kişiden oluşan 32 bin ekiple 33 milyon denetim işlemi yapılırken sistem üzerinden vatandaşlar 14 milyon kez arandı. Filyasyon ekiplerinin bugüne kadar yaptıkları ziyaretlerde kat ettikleri yaklaşık 8 milyon km’lik yol ile dünya etrafında 203 kere dönülüyor.